Romanya turk topluluklari orneginde iki dillilik

Mai multe detalii Romanya turk topluluklari orneginde iki dillilik

İki dillilik, farklı dil toplulukları arasındaki iletişimin en önemli sonuçlarından biridir. İki dilliliğin milletlerarası, dinler arası, kültürler arası sınırların kaybolmasında etkisi vardır. İki dillilik, farklılıkları tanıma ve tanıtma, bunları anlama ve anlatma fırsatını verir. İki dilliliğin etkisini çevremizde sık sık görebiliriz. Hemen herkes başka bir dilden en az birkaç kelime bilir veya öğrenmeye çalışır. Dünyaya bu gözle bakınca görülecektir ki tek dillilerin sayısı gittikçe azalmaktadır.
Ancak iki dilliliğin yarattığı sorunlar da vardır. Siyasî, sosyal, ekonomik, kültürel, eğitim vb. sebepler yüzünden bazı ülke ve toplumlardaki iki dilliler, her iki dilde aynı bilgi ve beceriye sahip olmamaktadırlar. Bu durum, dillerden birinde iletişimin tam ve sağlam kurulmasını engellemektedir.
Ayrıca bir dilin sadece iletişim görevi yoktur. Dil, toplumun kültür değerlerini de taşır ve yeni nesillere aktarır. Dolayısıyla iki dillilikte sadece iletişim kurmak değil, dilde saklanan kültürel değerleri de bilmek, dil yoluyla onlara ulaşabilmek de önemlidir. Bu bakımdan iki dillilerin her iki dildeki bilgi ve beceri derecelerini tespit etmek son derece önemlidir. Bu bilgi ve becerilerin derecesi tespit edilirken, iletişim kurabilme becerisinin yanında dil aracılığıyla kültür değerlerine ulaşabilmenin ayrı bir önemi vardır.
İki dillilik, çeşitli topluluklarda veya bireysel seviyede, çeşitli şartlar altında ortaya çıkabilmektedir. Çoğunluğa sahip bir topluluk içinde, onlarla iç içe yaşayan bir azınlık topluluğunda veya fertlerde iki dilliliğin görülmesi doğaldır. Romanya’da yaşayan Türkler de bir azınlık olarak günümüzde iki dillilik olgusunu bütün yönleriyle yaşamaktadır.
Bu tezde Romanya Türkleri örneğinde iki dillilik konusu araştırılmıştır. Hem Romanya Türklerinde iki dillilik konusunun henüz araştırılmamış olması, hem de kendimiz Romanya Türklerinden ve iki dilli olmamız, bu konuyu seçmemizde etkili olmuştur.
Tezimizin amacı, iki dillilik kavramı çerçevesinde Romanya Türklerinin Türkçe ve Romencedeki bilgi ve becerilerini; Türkçe ve Romence eğitiminin durumunu tespit etmek; ana dili becerisinde herhangi bir eksikliğin tespiti hâlinde bu eksikliğin giderilebilmesi için bazı önerilerde bulunabilmektir.
Tez, giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın konusu, kapsamı, sınırlıkları; gerekçesi ve araştırmada kullanılan yöntem açıklanmıştır.
Birinci bölüm, iki dillilikle ilgili teori ve kavramlar genel bir bakış niteliğindedir. Bu nedenle, bu bölüm konuya “giriş” özelliği taşımaktadır.
Bu bölümün ilk alt bölümünde iki dillilik kavramı, bununla ilgili konular ve bu konular üzerine bazı araştırmacıların görüş ve düşüncelerine yer verilmiştir. İki dillilik üzerine çalışmaları olan araştırmacıların tümü, kavramın izafiliğini ve çok yönlü olma özelliğini vurgulamışlardır. Böylece, burada kavram üzerine yapılan tanımlamalar, çizilen iki dilli profilleri, bunların tarifinde göz önünde tutulması gereken hususlar, iki dilli tipleri gibi konular özetlenerek, çok geniş bir alan olan iki dillilik konusuna açıklık getirilmeye çalışılmıştır.
Birinci bölümün ikinci alt bölümünde iki dillilikte edinim, gelişim ve yeterlilik gibi süreçler üzerine yapılan çalışmalara yer verilmiştir. Üçüncü alt bölümde iki dillilikte dil kullanımı özellikleri ve bununla ilgili dil olayları üzerine yapılan çalışma ve tartışmalara yer verilmiştir. Bu bölümün dördüncü alt bölümünde iki dillilik kavramı ve konularının, sosyal boyutu üzerine yoğunlaşılmıştır. İki dilliliğin oluşmasındaki sebepler, dil siyasetleri ve dünyada bazı iki dillilik örnekleri gibi konulara bu bölümde yer verilmiştir.
İki dillilik konuları ve modelleri temelinde, Romanya Türklerini örnek alan bu tezde, anılan konuların ne derecede Romanya Türklerinde görülüp görülmediği ortaya konmaya çalışıldığından, ikinci bölümde Romanya’daki iki dilli topluluklar genel olarak tanıtılmaya çalışılmıştır. Bu bölüm içerisinde Romanya Türklerine ayrı bir alt başlık ayrılmıştır. Bu bölümde, mevcut çalışma ve yayınlardan yararlanmanın yanında, konu ile ilgili kendi tecrübelerimden paylaşma ihtiyacı duyduğum bilgilere de yer verilmiştir.
Tezin üçüncü bölümü, asıl araştırmamıza ayrılmıştır. Araştırmamız, anket çalışmasına dayanmaktadır. Bununla ilgili yöntem ve teknikler ilk alt bölümde açıklanmıştır. Eğitime, esas kavram olarak yer verilen bu bölümde, Romanya Türk topluluklarında eğiticilerin ve eğitim alanların ne derecede iki dilli olup olmadığı, bu oluşumda eğitimin etkisinin olup olmadığı ve iki kültürlülük ile ilgili durum tespiti yapılmıştır.
Sonuç bölümünde anket çalışması yoluyla Romanya Türklerinde iki dillilik ile ilgili olarak ortaya konan durum, çeşitli açılardan değerlendirilmiş, varsa eksiklerin giderilmesi ve sorunların çözümlenmesi için önerilerde bulunulmuştur.
Doğrudan iki dillilik konusuyla ilgili temel çalışmaları olan araştırmacıların isimleri ve iki dillilikle ilgili terimler, tez metninin sonunda dizin hâlinde verilmiştir. Ayrıca Romanya’daki iki dilli topluluklarla ve özellikle Romanya Türkleriyle ilgili, bazı harita, tablo ve fotoğraflar da teze eklenmiştir.
Bu tezin hazırlamasında beni teşvik eden Romanya’daki hocam Prof. Dr. Enver MAHMUT ve Romanya Millî Eğitim Bakanlığından Dr. Leman ALİ Hanıma; tezin uygulama kısmında katkısı olan Romanya’daki tüm eğitim kurumları, öğretmen ve öğrencilere teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca, tez çalışmalarımın teknik ihtiyaçlarını karşılayan Ankara’daki Kırım Türkleri Eğitim, Kültür ve İşbirliği Derneği ve Balkanlardan Gelen Öğrencilere Yardım Derneği yönetimlerine teşekkürlerimi sunmayı borç bilirim.
Tez çalışmalarımın ilk adımlarında beni cesaretlendiren ve yol gösterici olan kıymetli hocam ve ilk danışmanım Prof. Dr. Ahmet Bican ERCİLASUN’a şükranlarımı sunarım.
Tez çalışmasında yardımlarını esirgemeyen ve çalışmanın her aşamasını dikkatle izleyen ve inceleyen, tavsiye ve önerilerde bulunan kıymetli hocam ve tez danışmanım Doç. Dr. Çetin PEKACAR’a sonsuz teşekkürlerimi sunmayı da borç bilirim. 

Ankara 2005

Despre autor

Neriman Hasan

Unde se găseşte

• www.editurauniversitara.ro